Νέα Υόρκη — Οι επιστήμονες, οι οποίοι, χρόνια τώρα, μελετούν τον τρόπο που οι σαλαμάνδρες μπορούν να αναγεννούν τα κομμένα μέλη του σώματός τους, ανακάλυψαν ότι αυτή η σχεδόν μαγική ικανότητα τελικά είναι πιο κοντά στις ανθρώπινες δυνατότητες αυτο-θεραπείας από ό,τι πιστευόταν μέχρι τώρα.
Οι επιστήμονες εκτιμούν πλέον ότι μια μέρα θα μπορέσουν να ξεκλειδώσουν πλήρως το κυτταρικό μυστικό της σαλαμάνδρας και να το εφαρμόσουν στους ανθρώπους, αναπρογραμματίζοντας το σώμα μας, ώστε να μπορεί να αυτο-επιδιορθώνεται τέλεια μετά από μια σοβαρή βλάβη (π.χ. ακρωτηριασμό), σαν αυτή να μην είχε συμβεί ποτέ.
Οι σαλαμάνδρες είναι σχεδόν μοναδικές στο ζωικό βασίλειο στον τρόπο που αναγεννούν ένα κομμένο μέλος τους. Στο σημείο της βλάβης σχηματίζεται ένα φούσκωμα, που ονομάζεται βλάστημα, και το οποίο μέσα σε περίπου τρεις εβδομάδες μεταμορφώνεται σε νέο πλήρως λειτουργικό μέλος, χωρίς να φαίνεται στο σώμα το παραμικρό σημάδι από τον ακρωτηριασμό που προηγήθηκε.
Αρχικά θεωρήθηκε ότι αυτή η ικανότητα ήταν απολύτως ξένη στον ανθρώπινο οργανισμό και ότι μόνο στην επιστημονική φαντασία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί.
Όμως μια νέα έρευνα Γερμανών επιστημόνων του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Δρέσδης, καθώς του Πανεπιστημίου της Φλόριδα των ΗΠΑ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, αποκαλύπτει πλέον ότι η όλη διαδικασία αναγέννησης δεν είναι τόσο μοναδική και ότι τελικά θα μπορούσε να αντιγραφεί και από τους ανθρώπους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχει πλέον ελπίδα ότι κάποτε οι άνθρωποι θα μπορούν να αναγεννούν τους κατεστραμμένους ιστούς τους.
Η μελέτη, που επικεντρώθηκε στη μεξικανική σαλαμάνδρα Axolotl, αποκάλυψε ότι η αναγεννητική ικανότητά της δεν βασίζεται σε ειδικά πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, όπως θεωρείτο μέχρι σήμερα, αλλά σε πιο κοινά βλαστοκύτταρα, όπως αυτά που έχουν όλα τα θηλαστικά (και οι άνθρωποι) και τα οποία αξιοποιούνται για την αυτοθεραπεία των τραυμάτων. Απλώς τα κύτταρα της σαλαμάνδρας έχουν μια ξεχωριστή ικανότητα να αναδιοργανώνονται με το σωστό τρόπο για να ξαναδημιουργήσουν ένα ολόκληρο όργανο ή μέλος. Τα κοινά βλαστοκύτταρα των θηλαστικών λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο ουσιαστικά, αλλά με λιγότερο δραστικά αποτελέσματα, καθώς μπορούν να κλείσουν ένα τραύμα ή να συνδέσουν ένα σπασμένο οστό, αλλά όχι να το φτιάξουν από την αρχή.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η αναγεννητική ικανότητα της σαλαμάνδρας μπορεί τελικά να «χειραγωγηθεί» και να τεθεί κάποτε στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. Το «κλειδί» είναι να κατανοηθεί πώς και γιατί τα κύτταρα της σαλαμάνδρας -αλλά όχι των θηλαστικών- μπορούν να αναπρογραμματιστούν και έτσι να αναγεννήσουν ένα όργανο. Οι επιστήμονες πρέπει πλέον να μάθουν περισσότερα για τα μοριακά «σήματα» που ελέγχουν τα κύτταρα του βλαστήματος της σαλαμάνδρας και τα καθοδηγούν στην αναγέννηση.
